1 maja obchodzimy Święto Pracy, a dokładniej Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy. Święto Pracy obchodzone jest na całym świecie już od 1890 r. Wprowadziła je II Międzynarodówka dla upamiętnienia wydarzeń z pierwszych dni maja 1886 r. w Chicago, kiedy w odpowiedzi na fatalne warunki pracy, niskie płace i wydłużenie pracy do dwunastu godzin zorganizowano strajk. Był on częścią ogólnokrajowej kampanii na rzecz wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, do Sejmu trafił wniosek o ustanowienie dnia 1 Maja dniem wolnym od pracy i uczynienie go świętem państwowym — był to 1919 r. Udało się to zrealizować jednak dopiero w 1950 r. Wówczas Święto Pracy stało się świętem państwowym i trafiło do oficjalnego kalendarza.
Niemal od samego początku polscy komuniści zagarnęli Święto Pracy dla siebie i rozpoczęły się słynne, przymusowe pierwszomajowe pochody. Odbywały się wówczas marsze z flagami, organizowane przez szkoły i zakłady pracy. Dziś Święto Pracy to przede wszystkim szansa na wypoczynek na łonie natury.
Ekspozycja składa się z 44 obiektów. Są pośród nich m.in. fotografie z pochodów 1-majowych, kartka z życzeniami z okazji Święta Klasy Robotniczej, wnioski o nadanie odznaczenia, legitymacja zasłużonego pracownika a także artykuły prasowe i filmy. Najstarszym obiektem są fotografie z pochodu 1 majowego z 1945 r., najmłodszym zaś film prezentujący pielgrzymkę ludzi pracy do św. Józefa w Kaliszu z 1995 r.
Wykorzystane w wystawie materiały pochodzą z takich zespołów jak: Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, Zbiór fotografii i pocztówek, Spuścizna Jana Orczykowskiego z Cekowa, Spuścizna Mieczysława Wiśniewskiego z Kalisza, Zbiór materiałów rodzinnych, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, Zbiór fotokronik, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, Komitet Zakładowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Zakładach Przemysłu Jedwabniczego "Wistil" w Kaliszu.
Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z wirtualną ekspozycją!
Fotografie przedstawiające obchody Święta Pracy 1 Maja w Opatówku w 1945 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 1005
Broszura pt. "1-szy Maja" wydana w 1946 r. przez spółdzielnię wydawniczą "KSIĄŻKA" opisująca historię i powstanie tego święta w Polsce i na świecie. Opisuje pierwsze święto majowe w Polsce w 1891-1892 r. a także obchody tego święta w 1905 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 618
Pochód z okazji Święta 1 Maja w Kaliszu w 1946 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2351
Obchody święta 1 Maja w Kępnie w 1946 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 1669
Pochód z okazji Święta 1 Maja w Kaliszu w 1947 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 624
Fotografie z lat 1947-1954 r. prezentujące pochody z okazji Święta 1 Maja w Kaliszu.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2350
Święto Pracy w Kaliszu na placu 1 Maja w latach 50. XX w.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, sygn. 491
Pamiątkowa kartka pocztowa z uroczystości 1 Maja 1950 r. z widocznym napisem "1 MAJ 1890-1950 Wywalczymy trwały pokój".
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 1456
Fotografie z lat 1950-1960 prezentujące pochód z okazji Święta 1 Maja w Kaliszu.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2356
Fotografia z lat 1950-1960 prezentująca dwóch mężczyzn przed tablicą przodowników PKS Ekspozytura w Kaliszu.
APK, Zbiór fotografii i pocztówek, sygn. 623
Dyplom z 1951 r. dla Przodownika Pracy i Walki o Pokój Franciszka Hołowatego z Gostynia za wydajną pracę w siewie pokoju w drugim roku planu sześcioletniego.
APK, Spuścizna Jana Orczykowskiego z Cekowa, sygn. 6
Pracownicy Centrali Ogrodniczej w Kaliszu podczas pochodu 1 Maja w 1952 r.
APK, Spuścizna Mieczysława Wiśniewskiego z Kalisza, sygn. 56
Święto 1 Maja w Kaliszu w latach 1953-1955, w którym uczestniczyli pracownicy kaliskich zakładów pracy, dzieci i młodzież oraz przodownicy pracy.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, sygn. 445
Przodownicy pracy elektrowni kaliskiej 1 Maja - lata ok. 1956-1958 r.
APK, Zbiór materiałów rodzinnych, sygn. 380
Pochód ludzi pracy w Kaliszu z lat 60. XX w., w którym uczestniczyli m.in. pracownicy zakładów dziewiarskich, a także pracownice koronek.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, sygn. 431
Pracownicy Kaliskiej Fabryki Fortepianów i Pianin "Calisia" w Kaliszu podczas pochodu w 1969 r.
APK, Spuścizna Mieczysława Wiśniewskiego z Kalisza, sygn. 71
Plan uroczystości przygotowany przez Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Kalisz" w Kaliszu dla uczczenia obchodów 1 Maja w 1969 r.
APK, Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Kalisz" w Kaliszu, sygn. 153
Pochód z okazji Święta 1 Maja ulicą Świerczewskiego (obecnie ulica Zamkowa) w Kaliszu w 1970 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2355
Orkiestra Runotex-u (Pluszowni) na pochodzie 1-majowym na Rynku Głównym w Kaliszu w 1970 r.
APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 37
Pracownice "Ultramaryny" podczas pochodu 1-majowego w Kaliszu w 1975 r.
APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 176
Fotografia i krótka notatka z Kroniki Województwa Kaliskiego z 1976 r. W tym dniu (co widać na fotografii) przed trybuną pierwszomajową umieszczoną na pl. Bohaterów Stalingradu (obecnie główny Rynek) w otoczeniu pocztów sztandarowych, gospodarze województwa i Kalisza, przedstawiciele wojewódzkich władz stronnictw politycznych, organizacji młodzieżowych, działacze ruchu robotniczego, przodownicy pracy i rolnicy oglądali przemarsz pochodu, w którym szły załogi kaliskich zakładów przemysłowych, rolnicy, młodzież i sportowcy, członkowie organizacji masowych, instytucji i urzędów.
APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1696
Pochód 1-majowy ulicami Kalisza w 1976 r. w pochodzie wzięli udział m.in. pracownicy przędzalni średniej, Urząd Wojewódzki, SHR Sobótka, GS Podgrodzie Kaliskie, Kaliszanka, Metalplast, Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Kalisz, Zakład energetyczny, Winiary, Społem, Runotex, Polo, a także Drukarnia.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, sygn. 451
Kartka z 1977 r. z życzeniami z okazji Święta Klasy Robotniczej 1 Maja.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 3021
Poczet sztandarowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) w dniu 1 maja 1977 r.
APK, Zbiór materiałów rodzinnych, sygn. 323
Pochód z okazji Święta 1 Maja w Kaliszu w 1978 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2353
Fotografia z 1979 r. przedstawiająca składanie gratulacji w związku z wpisem do Księgi Wybitnych Przodowników Pracy Socjalistycznej Województwa Kaliskiego zgodnie z uchwałą Egzekutywy KW PZPR w Kaliszu.
APK, Zbiór fotokronik, sygn. 73
Legitymacja i złota odznaka nadana w 1979 r. dla członka Brygady Pracy Socjalistycznej Zenona Sulwińskiego, pracownika Fabryki Wyrobów Runowych "Runotex" w Kaliszu.
APK, Zbiór materiałów rodzinnych, sygn. 361
Fotografia z lat 1979-1980 r. prezentująca zasłużonych działaczy ruchu robotniczego z terenu województwa kaliskiego podczas spotkania w Jedlcu.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, sygn. 436
Cecylia Brykczyńska, działaczka społeczno-polityczna z Krotoszyna, wpisana 29 kwietnia 1980 r. do Księgi Wybitnych Przodowników Pracy Socjalistycznej Województwa Kaliskiego.
APK, Zbiór fotokronik, sygn. 163
Wnioski z 1980 r. o nadanie orderu/odznaczenia dla pracownika zakładów magazynowych Zakładów obuwia w Dobrzycy Zbigniewa Namysła, pracownika Spółdzielni Kółek Rolniczych w Żerkowie Franciszka Szalczyka, robotnika z Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska z Dobrzycy Mieczysława Walczaka, maszynisty parowozowego z Cukrowni Zbiersk Józefa Wawrzyniaka oraz mistrza produkcji z Zakładów Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Kotlinie Edwarda Woźniaka.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kaliszu, sygn. 577
Artykuł z Ziemi Kaliskiej pt. Radosne święto ludzi pracy opisujący jak wyglądały obchody święta 1 maja w zakładach pracy naszego województwa w 1980 r. W tym dniu jak i kilka dni przed odbywały się uroczyste zebrania partyjne i masówki z udziałem członków Egzekutywy i Sekretariatu KW PZPR podczas których załogom zakładów składano podziękowania za dobrą pracę. Opisano również jak wyglądały obchody 1 maja w poszczególnych miejscowościach naszego regionu.
Biblioteka APK, Radosne święto ludzi pracy, "Ziemia Kaliska", 1980, nr 18, s. 1-2
Artykuł z Ziemi Kaliskiej pt. 1 maja 81 w Kaliszu opisujący jak wyglądały obchody dnia 1 maja w Kaliszu w 1981 r. W przeddzień święta ludzi pracy w sali KW PZPR w Kaliszu dokonano wpisów najbardziej zasłużonych ludzi regionu do Wojewódzkiej Księgi Wybitnych Przodowników Pracy Socjalistycznej. W sali kaliskiego ratusza odbyło się tradycyjne spotkanie władz polityczno-administracyjnych Kalisza z weteranami ruchu robotniczego. Na kaliskich placach i ulicach odbywały się wiece. Podczas jednego przemówienie wygłosił członek KC PZPR I sekretarz KZ PZPR ,,PZL" Wojciech Jarecki. Były także pochody, w których uczestniczyli przedstawiciele zakładów pracy, młodzież oraz mieszkańcy miasta w raz z rodzinami.
Biblioteka APK, 1 maja w Kaliszu, "Ziemia Kaliska", 1981, nr 19, s. 2
Artykuł z Ziemi Kaliskiej pt. Marsz ku zgodzie opisujący marsze, które odbył się 1 maja 1982 r. m.in. w Kaliszu, Ostrowie, Jarocinie, Pleszewie czy Sycowie. Tego dnia w kaliskim pochodzie ulicami miasta wzięło udział ponad 20 tys. ludzi. Pochód pierwszomajowy otwierały poczty sztandarowe organizacji politycznych i społecznych. Wojciech Garczarski ślusarz z KZKS w Winiarach wygłosił okolicznościowe przemówienie na placu 1 Maja w Kaliszu. W przeddzień święta ludzi pracy w Ostrowie członkowie egzekutywy KM PZPR spotkali się z grupą działaczy ruchu robotniczego, a także złożyli wiązanki na mogiłach działaczy PPR. W Pleszewie odbyło się spotkanie przodowników pracy z władzami politycznymi i administracyjnymi miasta i gminy. W Sycowie załogi zakładów pracy, instytucji, mieszkańcy miasta i gminy wzięli udział w pierwszomajowej manifestacji, po której odbyły się liczne imprezy artystyczne i sportowe.
Biblioteka APK, Marsz ku zgodzie, "Ziemia Kaliska", 1982, nr 15, s. 1- 2
Załoga pracowników Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej (WPEC) w Kaliszu przed pochodem w 1982 r.
APK, Zbiór materiałów rodzinnych, sygn. 388
Apel z Ziemi Kaliskiej pt. Godnie uczcijmy 1 Maja społecznego komitetu obchodów święta pracy w województwie kaliskim zwracający się do mieszkańców województwa, robotników, rolników, inteligencji, młodzieży pracującej i uczącej się, a także do wszystkich którym leży na sercu dobro i rozwój Ziemi Kaliskiej o powszechny udział w obchodach tego dnia.
Biblioteka APK, Godnie uczcijmy 1 Maja, "Ziemia Kaliska", 1983, nr 18, s. 1
Artykuł z Ziemi Kaliskiej pt. Szliśmy w pochodzie opisujący pochody, które odbyły się 1 maja 1983 r. m.in. w Kaliszu, Pleszewie, Krotoszynie, Ostrowie i Ostrzeszowie. Na placu 1 Maja w Kaliszu podczas uroczystości pierwszomajowych do zgromadzonych okolicznościowe przemówienie wygłosił robotnik, brygadzista kaliskiego ,,Kalimetu" Kazimierz Nowak. Ulicami Babiną, Dzierżyńskiego, a także Śródmiejską oraz al. Wolności przeszedł barwny pochód, w którym uczestniczyło blisko 30 tys. osób. W Ostrowie pochód zakończył się na stadionie 115-lecia PRL, gdzie następnie odbył się barwny festyn.
Biblioteka APK, Szliśmy w pochodzie, "Ziemia Kaliska", 1983, nr 19, s. 2-3
Święto 1 Maja na Stadionie 115-lecia PRL w 1985 r. w Ostrowie Wielkopolskim.
APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu sygn. 108
1 Maja w Kaliszu w 1985 r.
APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu sygn. 865
Pochód 1-majowy w Wieruszowie, w którym udział wzięła załoga Zakładu Urządzeń Galwanicznych i Lakierniczych w 1986 r.
APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu sygn. 294
Legitymacja i złota odznaka wydana w 1987 r. dla Zasłużonego Pracownika Przemysłu Lekkiego Zenona Sulwińskiego.
APK, Zbiór materiałów rodzinnych, sygn. 364
Artykuł z Ziemi Kaliskiej pt. Zgodnie i razem - znaczy lepiej i więcej opisujący jak przy pięknej, słonecznej pogodzie i odświętnej atmosferze, ludzie pracy miast i wsi województwa kaliskiego świętowali 1 Maja. Podczas obchodów pierwszomajowych w 1987 r. uczestniczyło łącznie ok. 180 tys. osób, wśród których byli robotnicy, rolnicy, dzieci, młodzież, inteligencja pracująca oraz członkowie organizacji społecznych i środowiskowych. W artykule opisano, jak obchody wyglądały w Kaliszu, Ostrowie, Krotoszynie, Jarocinie, Pleszewie, Kępnie, Ostrzeszowie, Wieruszowie, Sycowie, Sulmierzycach, Zdunach, Międzyborzu, Mikstacie, Blizanowie oraz Stawiszynie.
Biblioteka APK, Zgodnie razem - znaczy lepiej i więcej, "Ziemia Kaliska", 1987, nr 19, s. 1, 4-5
Okolicznościowe przemówienie wygłoszone w Zakładach Przemysłu Jedwabniczego "Wistil" w Kaliszu w 1987 r.
APK, Komitet Zakładowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Zakładach Przemysłu Jedwabniczego "Wistil" w Kaliszu, sygn. 84
Film z 1995 r. na temat obchodów 1 maja w Kaliszu.
APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 81
Film z 1 maja 1996 r. na temat kaliskiej pielgrzymki ludzi pracy do Sanktuarium św. Józefa.
APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 169